Τι είναι το Surgical Excavation

Η εικόνα ενός αρχαιολογικού χώρου με μακραίωνη ιστορία, όπως αυτή διαμορφώνεται από την ανασκαφή του, είναι πολύπλοκη και πολλές φορές δυσανάγνωστη ακόμα και για τον ειδικό. Το πρόγραμμα Surgical Excavation έχει ως σκοπό να δείξει ως ποιο σημείο μπορεί να φθάσει σήμερα η έρευνα μιας αρχαιολογικής θέσης, με τις δυνατότητες που έχουν συνεργαζόμενες επιστήμες, όπως η Αρχαιολογία, η Τοπογραφία, η Χημεία, η Φυσική και η Πληροφορική, συμβάλλοντας έτσι στην κατανόηση των φάσεων κατοίκησης και χρήσης ενός χώρου. Η επιστημονική έρευνα δεν σταματά στην αποκάλυψη των αρχιτεκτονικών καταλοίπων και τη συλλογή των κινητών ευρημάτων. Μπορεί με τη συνεργασία των παραπάνω επιστημών να προχωρήσει στη μελέτη της «ανατομίας» των ευρημάτων, ακινήτων και κινητών, ώστε να γνωρίσει τα κατασκευαστικά, τεχνικά, καλλιτεχνικά επιτεύγματα των κατοίκων ενός τόπου σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο του παρελθόντος και να τα παρουσιάσει με εύληπτο τρόπο στο κοινό.

Στόχος του Surgical Excavation είναι να προτείνει μια ολοκληρωμένη λύση για την τεκμηρίωση πολιτιστικών αγαθών που σχετίζονται με χώρους ανασκαφών. Να δημιουργήσει ένα σύστημα που να υποστηρίζει τη συλλογή, τεκμηρίωση, διαχείριση και προβολή δεδομένων σχετικών με την ανασκαφή και με τα αντικείμενα που ανακαλύπτονται σε αυτήν, έχοντας ως βάση τη σύνδεση και τη συνύπαρξη διαφορετικών επιστημονικών μεθοδολογιών και εργαλείων. Το σύστημα που αναπτύχθηκε αξιοποιεί σύγχρονες τεχνικές ψηφιακής τεκμηρίωσης και τρισδιάστατης μοντελοποίησης, καθώς και πρωτοποριακές, μη καταστρεπτικές μεθόδους στοιχειακής ανάλυσης.

Πεδίο εφαρμογής του συστήματος αυτού αποτέλεσε η ανασκαφή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στο Δίον Πιερίας. Συγκεκριμένα, η έρευνα επικεντρώθηκαν στους ανασκαφικούς τομείς της «Οικίας του Επιγένους» και της «Οικίας της Όψιμης Αρχαιότητας». Κατά τη διάρκεια του έργου έλαβαν χώρα οι παρακάτω εργασίες:

  • Προοδευτικές εργασίες ανασκαφής και τεκμηρίωσης. Αναλυτικότερα, επιχειρήθηκε μία συνολική καταγραφή της ανασκαφικής πληροφορίας, ξεκινώντας από την τοπογραφική τεκμηρίωση του αρχαιολογικού χώρου και των επιμέρους ανασκαφικών τομέων, και φτάνοντας μέχρι την αποτύπωση σκαμμάτων, οικοδομικών λειψάνων και κινητών ευρημάτων στο σημείο εύρεσής τους. Όλα τα παραπάνω πραγματοποιήθηκαν παράλληλα με τις ανασκαφικές εργασίες και απέδωσαν τοπογραφικό και εικονιστικό υλικό τόσο σε δύο όσο και σε τρεις διαστάσεις, ανάλογα με τις εκάστοτε απαιτήσεις και ανάγκες. Στα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν περιλαμβάνονται διάφορες πλατφόρμες λήψης εικόνων, αισθητήρες διαφορετικής χωρικής αλλά και φασματικής ανάλυσης, τρισδιάστατοι επίγειοι σαρωτές και κατάλληλα λογισμικά.
  • Μη καταστρεπτική ανάλυση και πολυφασματική επεξεργασία σε μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν με σύγχρονες τεχνικές, όπως η φασματοσκοπία microRaman και η ακουστική μικροσκοπία, σε κινητά ευρήματα της ανασκαφής. Οι αναλύσεις αυτές προσέφεραν πλήθος πληροφοριών σχετικά με τα υλικά των αντικειμένων, τον τρόπο κατασκευής τους και τις αρχαίες τεχνολογίες.
  • Δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος για την προβολή και διαχείριση τρισδιάστατης, πολυστρωματικής πληροφορίας για την ψηφιακή αναπαράσταση της ανασκαφής.
  • Κατασκευή μίας online εφαρμογής που παρέχει πρόσβαση στις πληροφορίες της ανασκαφής και το σχετικό υλικό, ενώ παράλληλα ομαδοποιεί θεματικά την πληροφορία και την παρουσιάζει στο ευρύ κοινό και τους ειδικευμένους επιστήμονες προσαρμοσμένη αναλόγως.

Η ψηφιακή αποτύπωση της ανασκαφής, με κορυφαίο προϊόν τη χώρο-χρονική, τρισδιάστατη μοντελοποίηση, καθιστά δυνατή την παρακολούθηση αυτής σε κάθε της στάδιο. Τα αποτελέσματα των αναλύσεων που έγιναν σε ανασκαφικά ευρήματα προσφέρουν πολλές και σημαντικές πληροφορίες όχι μόνο για μεμονωμένα αντικείμενα από το Δίον αλλά συνολικότερα για ομοειδή αρχαιολογικά αντικείμενα, ανοίγοντας νέα πεδία έρευνας στον τομέα της Αρχαιομετρίας. Μέσω του παρόντος ιστοτόπου, που δημιουργήθηκε για την προβολή των αποτελεσμάτων του έργου, ο κάθε ενδιαφερόμενος ερευνητής αποκτά εύκολη πρόσβαση σε μία συστηματική και οργανωμένη καταγραφή του συνόλου της ανασκαφικής πληροφορίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την προώθηση της αρχαιολογικής έρευνας. Παράλληλα, στον απλό επισκέπτη προσφέρεται η δυνατότητα εικονικής περιήγησης, συνοδευόμενης από πλούσιο εποπτικό υλικό, με στόχο να κατανοήσει την ανασκαφική διαδικασία και το πολυεπίπεδο διεπιστημονικό έργο που πραγματοποιείται στο πλαίσιο αυτής.

Επικοινωνία

Ίδρυμα Ορμύλια
63071, Ορμύλια Χαλκιδικής

2371098400

g.karagiannis@artdiagnosis.gr

 

H κοινοπραξία

Χρηματοδότηση

 

Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού ΓΓΕΤ – ΕΥΔΕ-ΕΤΑΚ