Δίον - Η Πόλη

Το Δίον αναφέρεται για πρώτη φορά από τον ιστορικό Θουκυδίδη όταν εξιστορεί την πορεία του Σπαρτιάτη στρατηγού Βρασίδα προς τις ακτές του βορείου Αιγαίου το 424 π.Χ. κατά τη διάρκεια του πελοποννησιακού πολέμου. Οι γραπτές πηγές και οι σωζόμενες επιγραφές μαρτυρούν ότι το Δίον υπήρξε η ιερή πόλη του μακεδονικού βασιλείου, με το ιερό του Ολυμπίου Διός να αποτελεί το κέντρο της θρησκευτικής ζωής και το χώρο της πολιτικής προβολής των Μακεδόνων βασιλέων. Στα τέλη του 5ου αι. π.Χ. χάρη στην πρωτοβουλία του βασιλιά Αρχέλαου καθιερώθηκαν τα «ἐν Δίῳ Ὀλύμπια», πολυήμεροι αθλητικοί και σκηνικοί αγώνες προς τιμήν του Διός και των Μουσών, γεγονός που συνέβαλε στην πανελλήνια αναγνώριση του πιερικού ιερού. Δίπλα στο ιερό του Διός Ολυμπίου αναπτύχθηκε μια πόλη που αρχικά εξυπηρετούσε τις ανάγκες της λατρείας. Τα αρχαιότερα ιερά του Διός Ολυμπίου και της Δήμητρας αποτέλεσαν τους πόλους γύρω από τους οποίους ιδρύθηκαν τα ιερά και άλλων θεοτήτων, όπως του Ασκληπιού, του Διονύσου και της Ίσιδος, σε μια περιοχή νότια της πόλης. Εκεί κτίστηκαν και το ελληνιστικό θέατρο και το στάδιο της πόλης.

Λόγω της θέσης του, ωστόσο, στις βορειοανατολικές υπώρειες του Ολύμπου, σε πεδινό έδαφος, σε μικρή απόσταση από την ακτή, και με ένα πλωτό ποτάμι, τον Βαφύρα, που έρρεε ανατολικά του, το Δίον είχε και μεγάλη στρατηγική σημασία, καθώς ήλεγχε το πέρασμα μεταξύ Θεσσαλίας και Μακεδονίας. Για τους λόγους αυτούς στα τέλη του 4ου αι. π.Χ., επί Κασσάνδρου, η πόλη απέκτησε ένα στιβαρό οχυρωματικό περίβολο.

Ο Φίλιππος Β΄ και ο Μέγας Αλέξανδρος οργάνωναν στο Δίον επινίκιες πανηγύρεις και θυσίες προς τιμήν του Διός και των Μουσών. Στο ιερό του Ολυμπίου Διός πρόσφερε μεγαλοπρεπείς θυσίες ο Μέγας Αλέξανδρος, πριν ξεκινήσει την εκστρατεία του στην Ασία. Λίγο αργότερα, το 334 π.Χ., αφιέρωσε ένα χάλκινο σύνταγμα των εικοσιπέντε έφιππων εταίρων που έπεσαν στη μάχη του Γρανικού, φιλοτεχνημένων από τον περίφημο καλλιτέχνη της εποχής του, τον Λύσιππο.
Κατά το θέρος του 219 π.Χ., όταν ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος Ε΄ βρισκόταν σε πολεμικές επιχειρήσεις στην Αιτωλία, ο Αιτωλός στρατηγός Σκόπας λεηλάτησε το Δίον. Ο Φίλιππος μετά την επιστροφή του στη Μακεδονία, αποκατέστησε την ιερή πόλη των Μακεδόνων. Ο ιστορικός Τίτος Λίβιος μας πληροφορεί ότι όταν ο Ρωμαίος ύπατος Κόιντος Μάρκιος Φίλιππος εισέβαλε στην πόλη το 169 π.Χ., το Δίον δεν είχε πλέον σημάδια της καταστροφής. Ένα χρόνο αργότερα, μετά τη μάχη της Πύδνας, το μακεδονικό βασίλειο καταλύθηκε.

Τα πλεονεκτήματα της θέσης και η ιστορία της πόλης ασφαλώς υπήρξαν τα κίνητρα για να ιδρύσει ο Οκταβιανός Αύγουστος στο Δίον ρωμαϊκή αποικία με το όνομα Colonia Julia Augusta Diensis, μετά τη νίκη του στο Άκτιο το 32/31 π.Χ. Η ίδρυση της ρωμαϊκής αποικίας αποτέλεσε μια τομή στην ιστορία της πόλης. Τότε εγκαταστάθηκαν άποικοι από την Ιταλία, οι οποίοι εισήγαγαν αφενός τη ρωμαϊκή πολιτειακή οργάνωση με φοροαπαλλαγή και δικαίωμα αυτοδιοίκησης και αφετέρου την κοπή νομίσματος. Το Δίον, με αυτές τις προϋποθέσεις, γνώρισε μεγάλη άνθηση κατά τους αυτοκρατορικούς χρόνους. Ορισμένες από τις αρχαίες λατρείες συνέχισαν τη ζωή τους, μερικές ενδυναμώθηκαν όπως του Ασκληπιού, ενώ έκαναν την εμφάνισή τους και νέες, όπως του Διός Υψίστου. Ένα νέο, ρωμαϊκό θέατρο ιδρύθηκε τον 2ο αι. μ.Χ. δίπλα στο αρχαίο ιερό του Διός Ολυμπίου. Ιδιαίτερη ακμή γνώρισε η πόλη στην εποχή των Σεβήρων, στην οποία ανάγονται τα περισσότερα δημόσια και ιδιωτικά μνημειακά κτήρια. Τέλος, κατά την Ύστερη Αρχαιότητα, με την επικράτηση του Χριστιανισμού, το Δίον έγινε έδρα επισκόπου και αποτέλεσε το σημαντικότερο αστικό κέντρο της Πιερίας.

Επικοινωνία

Ίδρυμα Ορμύλια
63071, Ορμύλια Χαλκιδικής

2371098400

g.karagiannis@artdiagnosis.gr

 

H κοινοπραξία

Χρηματοδότηση

 

Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού ΓΓΕΤ – ΕΥΔΕ-ΕΤΑΚ